خیار مجلس و اهمیت آن در امنیت روانی جامعه

•   آرشیو : نسخه بهار1404- جلد دوم
•   کد پذیرش : 13009
•   موضوع : سایر شاخه ها
• نویسنده/گان : | رضا همتی
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : خیار مجلس یکی از مهم‌ترین ابزارهای حمایتی در معاملات اسلامی است که حق انتخاب ادامه یا فسخ معامله را تا زمان پایان مجلس عقد برای طرفین فراهم می‌کند. این مقاله با بهره‌گیری از منابع فقهی، حقوقی و مطالعات میدانی، نقش خیار مجلس را در ارتقاء امنیت روانی جامعه و افزایش اعتماد در معاملات، به ویژه در بسترهای سنتی و الکترونیکی بررسی می‌کند. نتایج نشان می‌دهد استفاده مناسب و آگاهی‌بخش از این حق فقهی می‌تواند موجب رضایت طرفین، کاهش اختلافات، و پیشگیری از تنش‌های قراردادی شود. چالش‌هایی همچون نبود چارچوب زمانی و مکانی شفاف برای خیار مجلس در معاملات آنلاین و مقاومت عرفی بازار نسبت به اعمال این حق از مهم‌ترین موانع تحقق کامل آن به‌شمار می‌رود. با این حال، تطبیق خیار مجلس با نیازهای روزآمد بازار، به رسمیت‌شناختن دوره‌های بازنگری و سیاست‌های بازپس‌گیری کالا در تجارت الکترونیک و ارتقای آموزش‌های عمومی، می‌تواند امنیت روانی و عدالت قراردادی را برای متعاملین تضمین نماید. در پایان، پژوهش، پیشنهادهایی را برای اصلاح قانون، فرهنگ‌سازی و توسعه ضمانت اجرایی حق خیار مجلس در فضای سنتی و دیجیتال ارائه می‌دهد.
•   لیست منابع : سدی دومکانی، اُ. (1397). مبانی خیار مجلس در فقه اسلامی و حقوق ایران. در کنفرانس ملی اندیشه‌های نوین و خلاق در مدیریت، حسابداری، مطالعات حقوقی و اجتماعی (دوره اول).
  [2] ارژنگ، اردوان، زارع، زینب، و فردایی مقدم، صاحب. (1396). خیار مجلس در بیع الکترونیکی. کنفرانس ملی تحقیقات علمی جهان در مدیریت، حسابداری، حقوق و علوم اجتماعی.
  [3] ایزدی فرد, علی اکبر، کاویار، حسین و حسنجانی, علی. (1392). خیار مجلس در قراردادهای الکترونیکی. مجله حقوقی دادگستری، 77(81)، 65-92.
  [4] صبح دل، م. (1396). جایگاه حقوقی قوه قضاییه در پیشگیری اجتماعی. قانون یار، 4(4)، 108-93.
  
  [5] Abere, I. (2021). An Appraisal of the Principle of Khiyaral Majlis Under the Islamic Law and its Applicability in the Modern E-Transactions. UMYU Law Journal, 2(1).
  [6] Azma, N., Shu, R. S., & Juanes, B. (2023). Implementation of the Application of Khiyar in Buying and Selling Transactions in Traditional Markets and Buying and Selling Online. Sharia Oikonomia Law Journal, 1(1), 29–39.
  [7] Cahyono, H., Sukarnoto, T., & Haryono, J. (2022). Analysis of Khiyar Majlis in the Transaction of E-Payment by Using The QRIS in The Islamic Finance Industry in Indonesia. SCIENTIA: Social Sciences & Humanities, 1(2), 33–37.
  [8] hosseini, A., & l, M. (2024). Proof of Spiritual Distinction Theory in Meeting-place Option (khiyār-i majlis). Jurisprudence the Essentials of the Islamic Law, 56(2), 467–484.
  [9] Irjunningsih, A. (2023). Implementation of Khiyar in selling and its relevance to consumer law (Undergraduate thesis, Fakultas Syariah dan Hukum UIN Syarif Hidayatullah Jakarta). UIN Syarif Hidayatullah Jakarta.
  [10] Muhammad, Pauzi, Arianti, Farida, Masum, Ahmad, & Rani, Marnia. (2024). Actualizing Islamic Economic Law in the Digital Era: A Study of the Application of Khiyar al-Majlis in Electronic Contracts. JURIS (Jurnal Ilmiah Syariah), 23, 205.
  [11] Novita, D., El-Falahi, L., & Putra, H. M. (2022). Khiyar in Buying and Selling Online Based on the Fiqh Perspective. Al-Istinbath: Jurnal Hukum Islam, 7(2 November), 363–380.
  [12] Parviz Bagheri, & Kamal Hassan. (2012). The application of the Khiyar al-‘Aib (option of defect) principle in on-line contracts and consumer rights. European Journal of Law and Economics, 33(3), 565–575.
  [13] Rahman, M., Amanullah, M., & Mohiuddin, M. (2017). Khiyar Al-Majlis (Option of Withdrawal before Parting) in Sale Contract Contemporary Applications. Turkish Journal of Islamic Economics, 4(2), 37–50.
  [14] Syihab, F. (2016). The doctrine of Khiyar al-Ayb in protecting the customer’s rights. Akademika: Jurnal Keagamaan dan Pendidikan, 12(1).
•   کلمات کلیدی به فارسی : خیار مجلس، معاملات اسلامی، امنیت روانی، معاملات الکترونیک، عدالت قراردادی، حمایت از مصرف‌کننده، حقوق مدنی ایران
•   چکیده مقاله به انگلیسی : Khiyar al-Majlis is one of the most significant protective mechanisms in Islamic transactions, granting both parties the right to continue or annul a contract until the transaction session concludes. Drawing on jurisprudential, legal, and field research sources, this article examines the role of Khiyar al-Majlis in enhancing psychological security and trust in transactions—especially within both traditional and electronic contexts. The findings demonstrate that proper awareness and application of this Islamic legal right can foster mutual satisfaction, reduce disputes, and prevent contractual conflicts. Challenges such as the absence of clear temporal and spatial boundaries for Khiyar al-Majlis in online transactions, coupled with customary market resistance toward exercising this right, are among the most notable obstacles to its full realization. Nevertheless, adapting Khiyar al-Majlis to contemporary market needs—through recognizing cooling-off periods, return policies in e-commerce, and improving public legal literacy—can guarantee psychological security and contractual justice for parties involved in transactions. Ultimately, this research offers recommendations for legal reform, community education, and the enhancement of enforceability mechanisms for Khiyar al-Majlis in both traditional and digital marketplaces.
•   کلمات کلیدی به انگلیسی : Khiyar al-Majlis, Islamic transactions, psychological security, electronic contracts, transactional justice, consumer protection, Iranian civil law
•  صفحات : 1-14
•   دانلود فایل ( 452.13 KB )