تحلیل تأثیر الزامات جدید ثبت الکترونیک بر ساختار بازار املاک در مناطق مرزی و محروم

•   آرشیو : نسخه تابستان 1404- جلد اول
•   کد پذیرش : 130025
•   موضوع : سایر شاخه های فقه و حقوق
• نویسنده/گان : | کوثر نظری
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : الزامات جدید ثبت الکترونیک اسناد املاک که از سال ۱۴۰۳ به اجرا درآمده است، با هدف افزایش شفافیت، کاهش تخلفات و تسهیل فرآیند معاملات املاک، تأثیرات قابل توجهی بر ساختار بازار املاک به ویژه در مناطق مرزی و محروم دارد. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی انجام شده است و هدف آن بررسی تأثیرات این الزامات بر بازار املاک در این مناطق است. یافته‌های پژوهش تأکید می‌کند که اجرای قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول و استفاده از سامانه‌های ثبت الکترونیک مانند سامانه کاتب، موجب افزایش شفافیت، کاهش تخلفات و معاملات غیررسمی، و تسهیل فرآیند نقل و انتقال مالکیت شده است. این تغییرات باعث ارتقاء امنیت حقوقی معاملات و کاهش دعاوی قضایی مرتبط با املاک می‌شود. با این حال، چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت‌های فناوری در مناطق محروم و نیاز به آموزش کاربران برای استفاده بهینه از سامانه‌ها، از موانع اصلی اجرای کامل این الزامات است. همچنین، الزام به ثبت الکترونیک باعث تغییر در ساختار بازار و کاهش نقش واسطه‌های غیررسمی شده که می‌تواند در کوتاه‌مدت مقاومت‌هایی ایجاد کند. در نهایت، نتایج پژوهش حاکی از آن است که توسعه زیرساخت‌ها و آموزش‌های لازم در کنار نظارت دقیق، کلید بهره‌برداری کامل از مزایای ثبت الکترونیک در بازار املاک مناطق مرزی و محروم است.
•   لیست منابع : 1) امامی، سید حسن (1403) حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات به‌طور کلی، بیع و معاوضه)تهران: اسلامیه .
  2) ایران، ۱۴۰۳، «مناطق محروم زیر چتر عدالت ارتباطات»، روزنامه ایران.
  3) آیین‌نامه ماده ۳ قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول، اختبار، ۱۴۰۳.
  4) پیلوار, رحیم (1401). "منقول یا غیرمنقول بودن دعوای الزام به تنظیم سند رسمی در حقوق ایران". دو فصلنامه نقد و تحلیل آراء قضایی. 1 (2): 150–167
  5) جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1388) دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال). چاپ 6. تهران، گنج دانش .
  6) ریاحی، نوربخش (۱۳۹۸). «جایگاه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در نظام تفکیک قوای ایران. مجله حقوقی، دوره ششم، شماره ۸، صص ۱۲۱-۱۶۱
  7) شهری، غلامرضا، (1402)حقوق ثبت اسناد و املاک، تهران، مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ پنجاه و نهم .
  8) طباطبائی حصاری، نسرین (1402) نقش و کارکرد سازمان ثبت اسناد و املاک و اختیارات آن. تهران: مرکز مطبوعات قوه قضائیه.چاپ سوم.
  9) شریعتی، لیلا، (1403) مبانی فقهی حقوقی قانون «الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیر منقول» استاد راهنما: طاهره سادات نعیمی ، موسسه آموزش عالی فیض‌الاسلام، دانشکده علوم انسانی.
  10) صفایی سید حسین، (1404)، . دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال).
  11) ضرابی میترا، (1390). خود آموز و راهنمای حقوق مدنی. چاپ 4. تهران، طرح نوین اندیشه.
  12) طالبی، مریم ،(1395) شرایط اصول حاکم بر نحوه تملک اموال غیر منقول توسط دولت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت.
  13) طباطبائی حصاری، نسرین (1402) نقش و کارکرد سازمان ثبت اسناد و املاک و اختیارات آن. تهران: مرکز مطبوعات قوه قضائیه. چاپ سوم.
  14) منصور عدل. (1389)حقوق مدنی. چاپ 1. تهران، خرسندی.
  15) علیجانی، محسن، محمد هادی جواهر کلام، (1403) تحلیل حقوقی و اقتصادی مفاد ماده یک قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول، دانشنامه حقوق اقتصادی، دوره 31، شماره26، صفحه 162ـ 184.
  16) قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیر منقول ۱۴۰۳.
  17) کاتوزیان، ناصر(1389). توجیه و نقد رویه قضایی. چاپ 3. تهران، میزان .
  18) کاتوزیان، ناصر، (1403) . قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی.تهران، میزان.
  19) مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی (دوره هشتم) (خرداد 1387 تا خرداد 1391). چاپ 1. پژوهشکده شورای نگهبان
  20) مهر، ۱۴۰۰، «محرومیت روستاهای مرزی/ توزیع الکترونیکی گاز مایع در نبود اینترنت»، خبرگزاری مهر.
  21) مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ۱۴۰۲، «بررسی چالش‌های تعامل‌پذیری دولت الکترونیکی در کشور»، تهران.
  22) مرکز پژوهش‌ها، «قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول».
  23) میزان، ۱۴۰۳، «نکات مهم از قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول»، تهران.
  
  24) Borgen Project, 2024, "Using Digital Land Registry to Fight Poverty," The Borgen Project, p. 2.
  25) Deininger, Klaus; Hilhorst, Thea; Zevenbergen, Jaap; Nkurunziza, Emmanuel, 2025, Unlocking Land’s Potential: How Digital Registries Can Transform Property Systems, World Bank Policy Research Working Paper, pp. 112-116.
  26) Gabriadze, Teimuraz; Grigolia, Elene, 2024, Electronic Minutes Application - Catalyst for Systematic Land Registration in Georgia, FIG Working Week 2024, p. 3.
  27) Prajapati, Dishant, 2025, "How Digitization of Land Records Empowers Rural Development?," LinkedIn, p. 3
  28) Smith, John, 2018, "Blockchain and Digital Land Registry Systems," Journal of Property Technology, Vol. 10, pp. 110-120.
•   کلمات کلیدی به فارسی : ثبت الکترونیک، بازار املاک، مناطق مرزی، مناطق محروم.
•   چکیده مقاله به انگلیسی : The new requirements for electronic registration of real estate documents, which have been implemented since 1403, have had significant effects on the structure of the real estate market, especially in border and deprived areas, with the aim of increasing transparency, reducing violations, and facilitating the process of real estate transactions. This research was conducted using a descriptive-analytical method and using library and internet resources, and its goal is to examine the effects of these requirements on the real estate market in these areas. The research findings emphasize that the implementation of the law requiring the official registration of real estate transactions and the use of electronic registration systems such as the Kateb system have increased transparency, reduced violations and informal transactions, and facilitated the process of transferring ownership. These changes have improved the legal security of transactions and reduced real estate-related lawsuits. However, challenges such as the lack of technological infrastructure in deprived areas and the need to train users to use the systems optimally are the main obstacles to the full implementation of these requirements. Also, the requirement for electronic registration has caused a change in the market structure and reduced the role of informal intermediaries, which could create resistance in the short term. Finally, the research results indicate that the development of the necessary infrastructure and training, along with careful monitoring, is the key to fully exploiting the benefits of electronic registration in the real estate market of border and deprived areas.
•   کلمات کلیدی به انگلیسی : Electronic registration, real estate market, border areas, deprived areas.
•  صفحات : 27-44
•   دانلود فایل ( 569.78 KB )