تدابیر پیشگیرانه غیرکیفری از بزهکاری کودکان در فضای سایبر

•   آرشیو : نسخه زمستان 1403
•   کد پذیرش : 12874
•   موضوع : سایر شاخه ها
• نویسنده/گان : | علیرضا میلانی، سعیده یاری
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : در سال‌های اخیر، استفاده از فضای سایبر (مجازی) و ارتباط از طریق این فضا در بین افراد با سنین مختلف جامعه جایگاه ویژه‌ای یافته است، و روز به‌روز بر تعداد کاربران شبکه‌های مجازی افزوده می‌شود. از این رو درصد قابل توجهی از کاربران فضای سایبر و شبکه‌های اجتماعی را کودکان تشکیل می‌دهند. بنابراین علي رغم نقش مؤثري که فضاي سایبر در زندگي انسان دارد، استفاده نامناسب و کنترل نشده از آن مي تواند دارای پيامدهاي منفي براي جامعه باشد. این فن آوري‌ها ضمن اینکه در بسياري از امور به بهبود و ارتقاي مسائل کمک کرده اند، اما همچنان می‌توانند آسیب‌های را در قالب آسیب به خانواده، کودکان و... به وجود آورند. لذا حضور کودکان در این فضا و رویارویی با ناهنجاری‌ها و انحرافات گوناگون، قطعاً آثار جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. لذا بر مبنای این ضرورت و در راستای پیشگیری از بزهکاری کودکان که هدف مقاله حاضر است به بررسی راهکارهای غیرکیفری در زمینه پیشگیری از بزهکاری کودکان در فضای سایبر می‌پردازیم. روش مقالۀ حاضر، توصیفی ـ اِسنادی و روش گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای و مراجعه به سایر آثار پژوهشی موجود است که به تحلیل موضوعات و محورهای مقاله پرداخته است. یافته‌های تحقیق حاکی از این است که در حقوق ایران پیشگیری غیرکیفری از بزهکاری کودکان در فضای سایبر نگرش تک بُعدی، واکنشی به این امر دارد. لذا، اقدامات صورت گرفته در حوزه پیشگیری غیرکیفری (در قالب پیشگیری اجتماعی و وضعی) اگر به صورت درست و به جا از آن استفاده شود می‌تواند منجر به کاهش بزهکاری کودکان در فضای سایبر گردد به خصوص در حوزه پیشگیری رشدمدار و نظارتی که والدین و مدارس با کمک‌ها رسانه بر کودکان دارند تا حدودی می‌تواند پاسخگو باشد.
•   لیست منابع : 1) صفرایی، م.ر، یاری، س، جعفری، م، 1401، تأثیر مقررات بین المللی راجع به اطفال در اصلاح قانون مجازات اسلامی و قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399، دوازدهمین کنفرانس بین المللی مطالعات حقوقی و قضایی، آذر، لهستان، 15- 1.
  2) میرکمالی، ع.ر، امام بخش لک، ف، 1397، کج روي كودكان و نوجوانان در فضاي سايبر: از علت شناسي تا پيشگيري، فصلنامه پژوهش‌های حقوقی قضایی، شماره 3، 174- 149.
  3) شاه محمدی، غ.ر، 1395، راهبردهایی برای پیشگیری وضعی از آسیب‌های فضای مجازی، فصلنامه راهبردی ناجا، سال اول، شماره 1، 144- 101.
  4) محمدنسل، غ.ر، 1401، کلیات پیشگیری از جرم، چاپ چهارم، تهران: نشر میزان.
  5) نجفی ابرندآبادی، ع.ح، 1383، مباحثی در علوم جنایی، تقریرات درس جرم شناسی مقطع دکتری و کارشناسی ارشد، مجموعه دو جلدی به کوشش شهرام ابراهیمی.
  6) تقی پور، ع.ر، 1398، پیشگیری غیرکیفری از جرم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال هشتم، شماره 24، 18- 1.
  7) خانیکی، ه، بابایی، م، 1390، فضای سایبری و شبکه‌های اجتماعی مفهوم و کارکردها، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی، دوره اول، شماره 1، 96- 71.
  8) طارمی، م.ح، 1387، فضای سایبر؛ آسیب‌ها و مخاطرات، فصلنامه ره آورد نور، شماره 22، 39- 32.
  9) برات دستجردی، ن، 1393، بررسی نقش شبکه‌های سایبری بر هویت فرهنگی دانشجویان دانشگاه اصفهان سال تحصیلی 1391-1390، نشریه جامعه شناسی کاربردی، سال 25، شماره پیاپی (54) شماره 2، 170- 159.
  10) نجفی ابراندآبادی، ع.ح، هاشم بیگی، ح، 1377، دانشنامه جرم شناسی، چاپ اول، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  11) رزمی، م، ماندگار، م، رنجبر صحرایی، م.ر، زارعی، ر، 1400، تأثیر مؤلفه حق سلامت کودکان بر قابلیت استنادپذیری داده‌ها و سوابق الکترونیک، مجله حقوق پزشکی، دوره پانزدهم، شماره 56، 298- 283.
  12) کلانتری، ک، غفاری چراتی، ص، رادمان، ا، 1398، بررسی فقهی ـ حقوقی سن مسؤولیت کیفری اطفال با تأملی در اسناد بین المللی، دو فصلنامه علمی ـ تخصصی پژوهش میان رشته‌ای فقهی، دوره 7، شماره 14، 182- 161.
  13) سیدزاده، م، 1382، تقریرات درس جرم شناسی (پیشگیری)، مجتمع آموزش عالی قم، دوره کارشناسی ارشد.
  14) جلالی فراهانی، ا.ح، باقری اصل، ر. ا، 1387، پیشگیری اجتماعی از جرایم سایبری راهکاری اصلی برای نهادینه سازی اخلاق سایبری، نشریه ره آورد نور، شماره 24، 19- 10.
  15) دهقانی، ر، شیدائیان آرانی، م، میرخلیلی، س.م، دارابی، ش، 1402، پیشگیری رشد مدار از جرائم مرتبط با شبکه‌های اجتماعی، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال 15، شماره 31، 295- 270.
  16) رهشگا، ا.ح، موسوی، ا، علوی اردکانی، س.م.ر، 1396، پیشگیری رشدمدار از بزهکاری کودکان و نوجوانان در فضای سایبر، ماهنامه آفاق علوم انسانی، شماره دهم، 13- 1.
  17) نایب پور، ع، موسوی، س.م.ر، 1395، تبیین نقش آموزش مبتنی بر تعلیم و تربیت اسلامی در پیشگیری از آسیب‌های فردی، روانی فضای سایبری، فصلنامه پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی، سال یازدهم، شماره 42، 36- 9.
  18) بادامی، م.ع، مقدادی، م.م، پیله ور، م، 1401، جایگاه حمایت‌های حقوقی از کودکان در فضای مجازی با تأکید بر حق تربیت دینی، مجله پژوهشهای حقوقی، دوره 21، شماره 50، 494- 457.
  19) خورشیدی اطهر، م، 1402، سیاست جنایی تقنینی ایران در قبال نقض حقوق شهروندی توسط پلیس سایبری، فصلنامه تمدن حقوقی، دوره 6 شماره 14، 220- 203.
  20) عباچی، م، 1383، پیشگیری از بزهکاری و بزه دیدگی کودکان، مجله حقوقی دادگستری، دوره 68، شماره 47، 86- 49.
  21) ملکوتی، ن، محسنی، ف، 1402، پیشگیری جامعه مدار از بزهکاری اطفال و نوجوانان در محیط‌های آموزشی مجازی (با تأکید بر یافته‌های جرم‌شناسی)، فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضائی، دوره 28، شماره 102، 234- 207.
  22) هاشمی، م، 1384، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، چاپ اول، تهران: انتشارات میزان.
  23) حدادیان، ع،1400، بررسی پیشگیری کیفری و غیر کیفری از بزهکاری نوجوانان و جوانان در فضای مجازی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت.
  24) ایقانی، م، زهروی، ر، میری، ح، اسمعیلی، ع.ا، 1400، حسین، پیشگیری وضعی و اجتماعی از بزه دیدگی اطفال در فضای مجازی، فصلنامه، علمی (علمی- پژوهشی) جامعه شناسی سیاسی ایران، سال چهارم، شماره جهارم (پیاپی 16)، 1026- 1007.
  25) نجفی ابرندآبادی، ع. ح، 1391، تقریرات مباحثی در علوم جنایی، ویراست هفتم.
  26) گسن، ر، 1376، روابط میان پیشگیری وضعی و کنترل بزهکاری، ترجمه: ابرندآبادی، علی حسین، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره 1، شماره 122، 628- 605.
•   کلمات کلیدی به فارسی : فضای سایبر، بزهکاری کودکان، پیشگیری وضعی، پیشگیری اجتماعی.
•   چکیده مقاله به انگلیسی :
•   کلمات کلیدی به انگلیسی :
•  صفحات : 134-152
•   دانلود فایل ( 376.52 KB )