بررسی محدوده اصل سهولت در فقه: تعارض یا هماهنگی با اصول دیگر
  •   آرشیو : نسخه زمستان 1403
  •   کد پذیرش : 12866
  •   موضوع : سایر شاخه ها
  • نویسنده/گان : | نیما ارزانی
  •   زبان : فارسی
  •   نوع مقاله : پژوهشی
  •   چکیده مقاله به فارسی : اصل سهولت یکی از اصول مهم در فقه اسلامی است که در شرایط اضطراری و بحرانی به تسهیل احکام دینی پرداخته و هدف آن کاهش سختی‌های غیرضروری در عمل به تکالیف شرعی است. این اصل در فقه شیعه و سنی با توجه به ویژگی‌ها و مبانی هر مذهب به‌طور خاصی اعمال می‌شود. در فقه شیعه، اصل سهولت بر اساس اجتهاد فردی و تحلیل شرایط خاص فردی استنباط می‌شود و فقیه می‌تواند بر اساس وضعیت فرد، تخفیف‌هایی را در احکام دینی اعمال کند. به‌عنوان مثال، در شرایط بیماری یا سفر، فرد می‌تواند روزه بگیرد یا نماز را به‌صورت قصر بخواند. این تخفیف‌ها در قرآن کریم نیز مورد تأکید قرار گرفته است، مانند آیه 3 سوره مائده که بیان می‌کند در شرایط اضطراری، فرد می‌تواند از انجام برخی احکام دینی معاف شود. در مقابل، فقه سنی به‌ویژه بر اجماع علمای اهل سنت و استناد به نصوص قطعی تأکید دارد و فتاوی عمومی غالباً در این زمینه اعمال می‌شود. به‌عنوان مثال، در فقه سنی نیز در شرایط اضطراری مانند بیماری یا سفر، روزه گرفتن و نماز قصر جایز است، اما بیشتر به فتواهای عمومی و اجماع فقها اتکا می‌شود. با این حال، هر دو مذهب در اعمال این اصل مشترک هستند و هدف آن‌ها تسهیل دین و کاهش مشکلات مسلمانان در شرایط خاص است. این مقاله به بررسی نحوه اعمال اصل سهولت در فقه شیعه و سنی و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها پرداخته است.
  •   لیست منابع : 1) ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم. الفتاوى الكبرى.(1978). النور الإسلامیة.
    2) ابن قدامه، عبد الله بن احمد، حلو، عبد الفتاح محمد و ترکی، عبدالله بن عبدالمحسن. 1417–1997. المغنی.: دار عالم الکتب.
    3) الجامع الصغير؛ سیوطی (2000)، عبدالرحمن بن ابوبکر، 849 - 911ق؛ ناشردار الفكر للطباعة والنشر و التوزيع بيروت.
    4) فاضل موحدی لنکرانی، محمد، ملکی اصفهانی، محمود، ملکی اصفهانی، سعید. 1381. اصول فقه شیعه. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار (ع).
    5) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی, هادی زاده، مجید, مظاهری، حسین و کنگره نکوداشت آیت‌الله مظاهری (نخستین: 1395: اصفهان). 1395–1438. فقه الولایة و الحکومة الاسلامیة. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. شعبه اصفهان.
    6) قرائتی، محسن. 1383. تفسیر نور.تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
    7) طباطبایی، محمد حسین. المیزان في تفسیر القرآن.قم: جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامي (1370).
    8) خوئی، ابوالقاسم. البیان في تفسیر القرآن.قم: مؤسسة إحياء آثار الامام الخوئي(1390).
    9) الهیات و معارف اسلامی،علی ناصری راد،ناشردار العلم،،قم، 1395.
    10) شوکانی، محمد، ابن تیمیه، عبدالسلام بن عبدالله و عطار، صدقی جمیل. 1414–1994. نيل الأوطار. بیروت: دار الفکر.
    11) ترجمه کتاب الرساله: بر اساس کتاب "الرساله"؛ احمد محمد شاکر، مترجمان: علی صارمی، ژیلا مرادپور؛ نشراحسان، 1397.تهران
    12) جوادی آملی، عبدالله و خمینی‌، روح الله، رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران. 1397-1440. تحریر الأصول. تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينی (ره). مؤسسه چاپ و نشر عروج.
    13) مطهری، مرتضی.1367. تعلیم و تربیت در اسلام. . صدرا
    14) فقه الإسلامي: تعريفه، وتطوره، ومكانته.العلامة عبد الله بن الشيخ المحفوظ بن بيِّه (1988)، المصدر: مجلة البحوث الفقهية المعاصرة، مج 1، ع 1، الناشر: مؤسسة البحوث والدراسات الفقهية وعلوم القرآن الكريم الوقفية
    15) فقه الحکومۀ دروس فقه خارج سید احمد خاتمی، (1398) تدوین علی احمدخواه کوهنانی، ناشر دفتر نشر معارف، قم.
  •   کلمات کلیدی به فارسی : اصل سهولت، فقه شیعه، تخفیف، اجتهاد.
  •   چکیده مقاله به انگلیسی :
  •   کلمات کلیدی به انگلیسی :
  •  صفحات : 1-15
  •   دانلود فایل ( 852.07 KB )