مجازات محاربه درفقه اهل سنت

•   آرشیو : نسخه تابستان 1402
•   کد پذیرش : 12824
•   موضوع : سایر شاخه ها
• نویسنده/گان : |محمد ابراهيم مجاهد
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : محاربه یا قطع الطریق یکی از مهمترین جرایم علیه نظم و امنیت و آسایش عمومی جامعه اسلامی است .فقها و مفسران مبنای جرم انگاری محاربه را آیه ی 33/مائده می دانند. این آموزه ی قرآنی در لسان فقها با تعابیر مختلفی چون محاربه، حرابه، قطع الطریق، اخافه الطریق، اخافه السابله و مانند آن استعمال شده که همگی در مجموع معنای واحدی داشته و ناظر به همان معنای محاربه نزد مشهور می باشندبا این توصیف در کلیت جرم انگاری محاربه میان علمای مذاهب اسلامی اتفاق نظر وجود دارد، ولیکن در کیفیت مجازت های چهارگانه با هم اختلافاتی دارند. در این پژوهش به شیوه تحلیلی توصیفی ضمن بیان دو دیدگاه عمده در نحوه اعمال مجازاتهای محارب، صورتهای ممکن و حالات محتمل الوقوع از سوی محاربان و نیز نوع مجازاتهای مقرره در آیه شریفه محاربه مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. معلوم شد اهل سنت در نحوه اعمال مجازاتهای مقرره اربعه همانند امامیه دارای دو قول اند. و بنظر می رسد قول ترتیب و تنویع در اعمال مجازاتهای مربوطه برتری داشته باشد. البته توبه قبل از دستگیری و نیز فوت و جنون بالاتفاق نزد همه مذاهب از مسقطات مجازات می باشند. در رابطه با مفهوم «نفی» با وجود اختلاف در تعابیر، در عمل و در مقام تطبیق بر مصداق عینی، اختلافی ندارند و معنای متعارف و غالب را همان تبعید می دانند.
•   لیست منابع : 1) (ابن قدامه) أبو محمد موفق الدين عبد الله بن أحمد بن محمد الشهير بابن قدامة المقدسی(1405 ق) المغني في فقه الإمام أحمد بن حنبل الشيباني، ج 9 بيروت، دار الفكر، ط.الاولی.
  2) ابن رشد، محمدبن احمد(1420ق) بداية المجتهد و نهاية المقتصد، بيروت، دارابن حزم،ط.الاولی.
  3) ابن ماجه ابو عبدالله محمد بن یزید القزوینی(بی تا ) (المتوفی 273هـ) سنن ابن ماجه، تحقیق محمد فواد عبدالباقی الناشر دارالاحیا االکتاب العربیه،عدد الاجزاء2،ط الاولی.
  4) ابن جزی، محمدبن احمدبن جزی الغرناطی باتحشیه وتحقیق ماجد الحموی(1434ه.ق) القوانین الفقهیه فی تلخیص مذهب المالکیه والتنبیه علی مذهب الشافعیه والحنفیه والحنبلیه، بیروت لبنان-منشورات دارابن الحزم الطبعه الاولی.
  5) ابن حزم، محمد بن داود(1418 ق)، المحليّ، تحقيق احمد محمد شاكر، دارالنفائس، رياض،الطبعه الاولی.
  6) ابن همام، كمال الدين محمد(1415ق) فتح القدير،ج 5، نشردارالكتب العلميه بیروت،اول.
  7) ابن منظور، ابو الفضل، جمال¬الدين، محمد بن مكرم(1414ق) لسان العرب، 15 جلد، دار الفكر للطباعة و النشر و التوزيع - دار صادر، بيروت - لبنان، سوم.
  8) الانصاري ابو يحيي، ذكريا، (بي تا) اَسني المطالب، المكتبة الشاملة، الاصدار الثاني.
  9) الاصبحی المدنی«مالک»، مالک بن انس بن مالک بن عامر (179هـ1415-1994م) المدونه الکبری، عددالاجزا 4 ج16، الناشر دارالکتب العلمیه، الطبع الاولی.
  10) اصفهانى، حسين بن محمد راغب(1412 ه‍ ق) مفردات ألفاظ القرآن، در يك جلد، دار العلم - الدار الشامية، لبنان - سوريه، اول.
  11) بهوتي، منصور بن يونس(1402 ق) کشّاف القناع عن متن الإقناع، بيروت، دار الفكر، ط، الاولی.
  12) جزرى، ابن اثير، مبارك بن محمد (بی تاه‍ ق)، النهاية في غريب الحديث و الأثر، 5 جلد، مؤسسه مطبوعاتى اسماعيليان، قم -ايران، اول.
  13) الجزيري، عبدالرحمن، (1406 ق) الفقه علي المذاهب الاربعة، بيروت، داراحياء التراث العربي، چاپ اول.
  14) جوهرى، اسماعيل بن حماد(1410ق)، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربية، 6 جلد، دار العلم للملايين، بيروت - لبنان، اول.
  15) رشیدرضا، محمد،(1990م) تفسیر القران الحکیم«تفسیر المنار12جلد، الهیئته المصریه العامه للکتاب،ج6،ط،الاولی.
  16) الرملي، ابن شهاب(1414ق) نهاية المحتاج الي شرح المنهاج، بيروت، دارالكتب العلمية،ط، الاولی.
  17) الزحيلي، وهبه(1427 ق) الفقه الاسلامي و ادلته، دمشق، دار الفكر،،وچاپ دیگر 1418 ق، ج5، تهران، احسان، چهارم.
  18) زیدان عبدالکریم(1413ق) المفصل احکام المراه البیت المسلم بغداد موسسه دار الرساله جزئ الخامس بغداد طبعه الاولی.
  19) شاملو احمدي، محمد حسين،(۱۳۶۸ش) فرهنگ اصطلاحات جزايي (اصفهان: نشر داديار) ج 1،اول.
  20) شربيني، شمس الدين محمد،(1994 م (مغني المحتاج الي معرفه مباني الفاظ المنهاج، ج2 بيروت، دارالكتب العلميه، الطبعه الاولی.
  21) (الشوکانی)محمدبن علی بن محمدبن عبدالله الشوکانی الیمنی 1250هـ.(14140هـ) «نیل الاوطار» الناشر دارابن کثیر دارالکلم الطیب دمشق -بیروت، الطبعه الاولی.
  22) الصابونی محمد علی(1400ه -1980م ) روائع البیان فی تفسیر آیات الاحکام؛ الناشر مکتبه الغزالی، دمشق موسسه مناهل العرفان بیروت الطبعه الثانیه.دوجلد،اول.
  23) صالحی نجف آبادی ایت اله نعمت اله (1376ش) «تفسیرایه محاربه، واحکام فقهی آن» منتشره درنشریه نامه مفید شماره نهم/9، بهار.
  24) صاحب بن عباد (1414ق)، كافى الكفاة، اسماعيل بن عباد، المحيط في اللغة، 10 جلد، عالم الكتاب، بيروت - لبنان، اول.
  25) طريحى، فخر الدین(1416‍ق)، مجمع البحرين، 6 جلد، كتابفروشى مرتضوى، تهران - ايران، سوم.
  26) طباطبایى، سید محمدحسین (1387ه.ش) «المیزان فی تفسیر القرآن» ترجمه: سید محمدباقر موسوى، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،چ 25.
  27) طبرسي، فضل بن حسن؛ طبرسی، فضل بن حسن، (1350ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۳۲۴؛ ترجمه احمد بهشتي، تهران: مدرسه. انتشارات فراهاني، اول.
  28) ضيمرى، مفلح بن حسن (حسين)، (۱۴۰۸ق) تلخيص الخلاف و خلاصة الاختلاف - منتخب الخلاف، 3 جلد، انتشارات كتابخانه آية الله مرعشى نجفى - ره، قم - ايران، اول.
  29) طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن (1407 ق )، الخلاف، 6 جلد، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، قم - ايران، اول.
  30) طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط في فقه الإمامية، 8 جلد، المكتبة المرتضوية لإحياء الآثار الجعفرية، تهران - ايران، سوم.
  31) الفتوحی محمدبن احمد (1973م) منتهی الارادات، قاهره مکتبه دارالمعرفه،اول.
  32) الكاساني، علاء الدين ابي بكر بن مسعود(1142ق) بدائع الصنايع في ترتيب الشرايع، بيروت، دارالكتب العلمية، اول.
  33) عوده، عبد القادر)1994م) التشریع الجنایی مقارنا بالقانون الوضعی، ج 2،، بيروت، مؤسسه رسالت، (دارالکتب العربی، بیروت)، چ13.
  34) واسطى، زبيدى، حنفى، محب الدين، سيد محمد مرتضى حسينی(1414ق) تاج العروس من جواهر القاموس 20 جلد، دار الفكر للطباعة و النشر و التوزيع، بيروت - لبنان، اول.
•   کلمات کلیدی به فارسی : محاربه؛ اهل سنت؛ مجازات
•   چکیده مقاله به انگلیسی : Moharebeh or blocking the way is one of the most important crimes against the order, security and general comfort of the Islamic society. Jurists and commentators consider the basis of criminalization of Moharebeh as verse 33/Maida. Katz al-Tariq, Akhafa al-Tariq, Akhafa al-Sablah and the like are used, all of which have a single meaning and refer to the same meaning of muharibeh according to the famous. With this description, there is a consensus among the scholars of Islamic schools regarding the criminalization of muharibeh, but in the quality of the punishment. The four have differences. In this research, in a descriptive analytical way, while expressing two main points of view on the way of applying Mohareb punishments, the possible forms and possible situations of the Mohareb, as well as the type of punishments prescribed in the verse of Mohareb, have been reviewed. It turned out that the Sunnis have two opinions on the way of applying the prescribed punishments of Arbaa, just like the Imamiyyah. And it seems that the promise of order and diversity is superior in applying the relevant punishments. Of course, repentance before arrest as well as death and insanity are among the punishments in all religions. In relation to the concept of "negation", despite the difference in interpretations, in practice and in terms of applying it to concrete examples, they do not have a difference and consider the conventional and dominant meaning to be exile
•   کلمات کلیدی به انگلیسی : fighting; Sunnis; punishments
•  صفحات : 14-38
•   دانلود فایل ( 1.81 MB )