بازشناسی تأثیر معنویت بر گزاره‌های اخلاقی (مطالعه موردی صداقت) با رویکردی بر آیات و روایات

•   آرشیو : نسخه تابستان 1401 - جلد دوم
•   کد پذیرش : 12790
•   موضوع : سایر شاخه های فقه و حقوق
• نویسنده/گان : | سید مصطفی حسینی، طاهره حیدری
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : بشریت امروز با بحران‌های متعددی روبرو است. شاید بتوان گفت مهم‌ترین و بزرگ‌ترین آن‌ها بحران معنویت است که عبارت است از دور شدن افراد و جوامع از ارزش‌های الهی، اخلاقی و معنوی. عوامل مختلفی در ایجاد بحران معنویت دخیل هستند که با شناخت آن‌ها می‌توان راهکارهای مناسبی را ارائه کرد. معنویت همواره اخلاق‌گراست اما اخلاق‌گرایی معطوف به معنویت نیست. اگر معنویت در جامعه نهادینه شود اخلاق‌مداری در میان لایه‌های مختلف اجتماعی رسوخ می‌یابد. روشن است که واژه‌ی معنویت و مشتقات آن در قرآن به کار نرفته است. درعین‌حال به دلیل حضور پررنگ آموزه‌های معنوی در قرآن می‌توان ادعا کرد که قرآن یک کتاب معنوی است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی می‌کوشد که به بازشناسی تأثیر معنویت بر گزاره‌های اخلاقی (مطالعه موردی صداقت) با رویکردی بر آیات و روایات بپردازد. صداقت در لغت به معنای راستی، راست گفتن، مطابقت حکم با واقع، اخلاص... می‌باشد و در نگاه آیات و روایات و علمای اخلاق عبارت است از هماهنگی قول و عمل؛ که از ارزش‌های اخلاقی می‌باشد. صداقت تنها یک ویژگی انسانی نیست بلکه در مرتبه‌ی اولی به خداوند اختصاص دارد، چنانچه خداوند بارها در قرآن به آن اشاره فرموده است که من از صادقین هستم و به وعده‌هایی که داده‌ام عمل خواهم کرد. بامطالعه‌ی در سیره‌ی انبیاء نیز به پایبندی آنان به صداقت برخورد می‌کنیم. به تجربه نیز درمی‌یابیم که انسانی که با دیگران یکرنگ نباشد، در برابر وجدان خویش نیز آرام نخواهد بود. رفتار صادقانه علاوه بر آثار فردی، دارای آثار اجتماعی نیز می‌باشد.
•   لیست منابع : قرآن کريم
  ابن أبی الحدید، عبدالحمید بن هبه الله (1404 ق) شرح نهج البلاغة، جلد 20، ‌ قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
  ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (1404 ق) تحف العقول عن آل الرسول (ص)، جلد 1، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  ابن فارس، أحمد (1404 ق) معجم مقاییس اللغة، جلد 6 ، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  ابن منظور، محمد بن مکرم (1414 ق) لسان العرب، 15 جلد، بیروت: دار صادر.
  ازهرى، محمد بن احمد (بی‌تا) تهذیب اللغة، جلد 15، بیروت: دار احیاء التراث العربی
  تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد (1410 ق) غررالحکم و درر الکلم، جلد 1، قم: دار الکتاب الإسلامی.
  جوادي آملي، عبدالله (1385) مراحل اخلاقي در قرآن، جلد1، قم: نشر اسراء.
  راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412 ق) مفردات الفاظ قرآن‌، جلد 1، بیروت: دار القلم.
  سید رضی، محمد بن حسین (1414 ق) نهج البلاغة، محقق: صبحی صالح، جلد 1، قم: هجرت.
  طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‌۹، ص ۴۰۲، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۴۱۷ق؛ راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص ۴۷۸، دارا لعلم الدار الشامیة، دمشق بیروت، ۱۴۱۲ ق.
  طباطبایي، سيد محمدحسین (1363) الميزان في تفسير القرآن، جلد 20، قم: دفتر انتشارات اسلامي.
  طوسی، محمد بن الحسن (1414 ق) الامالی، جلد 1، قم: دار الثقافة.
  فراهیدی، خلیل بن احمد (1410 ق) کتاب العین، جلد 9، قم: هجرت.
  فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى (1376) المحجة البیضاء فى تهذیب الإحیاء، جلد 8، قم: مؤسسه نشر اسلامى.
  قرشی، سید علی‌اکبر (1371) قاموس قرآن، جلد 7، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  کبیر مدنی، سید علیخان (1409 ق) ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین، جلد 7، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  کلینی، محمد بن یعقوب (1407 ق) الکافی، جلد 8، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  مجلسی، محمد‌باقر (1403 ق) بحار الانوار، جلد 111 ، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  مصطفوی، حسن (1360) التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، جلد 14، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  مكارم شيرازى، ناصر (1377) اخلاق در قرآن، جلد 3، قم: مدرسه الامام على بن ابى طالب (ع).
  واسطی زبیدی، محب‌الدین سید محمد مرتضی (1414 ق) تاج العروس من جواهر القاموس، جلد 20، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
•   کلمات کلیدی به فارسی : بازشناسی، معنویت، گزاره‌های اخلاقی، صداقت.
•   چکیده مقاله به انگلیسی :
•   کلمات کلیدی به انگلیسی :
•  صفحات : 37-53
•   دانلود فایل ( 390.50 KB )