مسئولیت بانک مرکزی درخصوص مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز

•   آرشیو : نسخه بهار 1401 - جلد اول
•   کد پذیرش : 12781
•   موضوع : حقوق خصوصی
• نویسنده/گان : | حسین علی صادقی، یاسر غلامی، رضا مفاخری
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : هدف پژوهش حاضر بررسی مسئولیت بانک مرکزی درخصوص مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز است. امروزه وقتی از نظارت بانکی بحث می شود، اشاره به طیف اختیارات یک مرجع نظارتی است که این اختیارات پیش از تأسیس نهادهایی که عملیات بانکی انجام می دهند تا زمان خروج کامل این نهادها از بازار را دربر می گیرد. بانک مرکزی ایران نهاد ناظر برخدمات مالی و سیاست گذار پولی در ایفای یکی از مسؤلیت های اصلی خود که صیانت از منابع سپرده گذاران است، وظیفه دارد از فعالیت های غیرشفاف و خلاف مؤسسات اعتباری جلوگیری نماید.ماده11 قانون پولی وبانکی کشور مصوب 1351 وظایف بانک مرکزی را نظارت بر بانک ها و مؤسسات مالی دانسته است و ماده2 قانون تنظیم بازارغیرمتشکل پولی کشورمان مقرر داشته نظارت برحسن اجرای سیاست های پولی واعتباری ومصوبات شورای پول واعتبار به عهده بانک مرکزی است، براساس ماده مذکور و با در نظر گرفتن ماده یک همان قانون باید نظارت صریح بانک مرکزی را بر بانک ها و مؤسسات مالی واعتباری استنباط نمود .همچنین ماده مذکور امکان تعلیق مجوز صادره ازسوی بانک مرکزی را به عنوان ضمانت اجرای تخلف مؤسسات درصورت گزارش تخلف آن ها مقررکرده است. به موجب ماده9 آیین نامه اجرایی قانون تنظیم بازارغیر متشکل پولی بانک مرکزی مسئول نظارت بر فعالیت اشخاصی که به انجام عملیات بانکی اقدام می کنند خواهد بود. اگربانک مرکزی درچرخه نظارتی خود قصور نماید، همین قصور می تواند مبنای مسئولیت ناشی از فعل غیر باشد زیرا بانک مرکزی صرفاً مانند یک کارفرما در نظارت برکارگر دچار تقصیر شده است نه اینکه خودش مستقیم زیانی به سپرده گذار واردکند لذا بنابر قاعده تسبیب وقتی بانک مرکزی وظیفه قانونی درکنترل و مراقبت فعالیت مؤسسات مالی دارد بایدمسئولیت اعمال زیانبار مؤسسات مالی را نیزتحمل کند. درحقوق اسلام هر زیانی که به دیگری وارد شود ضمان‌آور است و فلسفه مسئولیت مدنی جبران خسارت کامل زیان دیده می‏باشد و نباید زیانی بلاجبران باقی بماند لذا جبران خسارت سپرده گذران از سوی بانک مرکزی با قاعده فقهی لا ضرر نیز هماهنگی کامل دارد.
•   لیست منابع : افسران، قاسم. آیین دادرسی مدنی درآیینه نمودار، تهران، انتشارات نگاه، چاپ ششم، جلد 1(1393).
  امامی، حسن، حقوق مدنی، ج 1، تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1378، ص 65
  انصاری، علی، مبین، حجت، نظریه قابلیت انتساب درحقوق مسئولیت مدنی مطالعه تطبیقی در فقه امامیه وحقوق فرانسه،تهران، دانشگاه امام صادق(ع)1387، ص69
  ایزدهی، سجاد، نظارت بر قدرت درفقه سیاسی،1391 ص 25
  آقا بخشی، علی، افشاری راد مینو، فرهنگ علوم سیاسی، 1389، ص 60.
  بادینی، حسن، مسؤلیت محض، مبانی ومصادیق، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، ص 21، بهار و تابستان 1391، ص 21
  باریکلو، علیرضا، مسئولیت مدنی، تهران، نشر میزان، چاپ اول، 1385، ص81
  بهرامی‏احمدی، حمید، جزوه درس مسئولیت مدنی، تهران: دوره کارشناسی ارشد،دانشگاه امام صادق علیه السلام، 1385، ص 37
  جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، ص۶۴۲، تهران، گنج دانش، ابن سینا، چ اول، ۱۳۴۶.
  جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج 5، 1388، صص 365 و 360
  جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مقدمه عمومی علم حقوق، تهران: گنج دانش، 1376، ص 6-35
  جعفري لنگرودي، محمد جعفر؛ دانشنامه حقوق؛ انتشارات امیرکبیر، 1375
  حسینی مراغی، میر عبدالفتاح، العناوین، قم، موسسه نشر اسلامی، جلد دوم، چاپ سنگی، 1417 ه.ق، ص63
  دهخداعلی اکبر .(1340). چایخانه دانشگاه تهران، شماره مسلسل 68، ج3 ، ص 28
  رنه داوید، نظام‏های بزرگ حقوقی معاصر، ترجمه‏ی صفائی، آشوری، عراقی، چاپ اول، مرکز نشر دانشگاهی، 1364 ، ص 188 .
  ژردن پاتریس، اصول مسئولیت مدنی، ترجمه مجید ادیب، جلد دوم، تهران، 1385، ص71
  عمید زنجانی، عباسعلی وموسی زاده، ابراهیم ، نظارت براعمال حکومت وعدالت اداری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1389، ص 14- 51
  کاتوزیان، ناصر وقایع حقوقی، تهران: انتشارات دادگستر. (1379)،
  کاتوزیان، ناصر، الزامات خارج از قراردادها، جلد 1، تهران: دانشگاه تهران. 1374
  کاتوزیان، ناصر، مسئولیت مدنی (ضمان قهری)تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم با تجدید نظر دوره دو جلدی، 1378، ص142
  کاتوزیان، ناصر، مسئولیت مدنی، تهران، انتشارات شرکت سهامی، 1394، ص182
  کاتوزیان، ناصر، نظریه عمومی تعهدات، چاپ اول؛ تهران، شرکت انتشار، 1386، ص67
  کاتوزیان، ناصرقواعد عمومی قراردادها،‌ جلد 4، تهران: انتشارات برن،1380)،
  لورراسا، میشل، مسئولیت مدنی، ترجمه دکتر محمد اشتری، تهران، نشر حقوق دانان، جلد اول، 1375، ص54
  نوربها، رضا، زمینه حقـوق جـزاي عمـومی، تهـران: انتشـارات کتابخانـه گـنج دانش. 1388. ص55
  هاشمی،سیدمحمد،نظارت شورای نگهبان انضباطی است، نه استصوابی ونه استطالعی، کتاب نظارت استصوابی،1382،ص 38.
  ارسطا، محمدجواد وعامری زهرا ،نظارت سیاسی برقدرت دراندیشه علوی فصلنامه علوم سیاسی، ش 63،1392، ص 8.
  باقري، محمود؛ شيخ سياه، جواد، (درجستجوي مطلوبيت: تحليلي از قضية كاوز درتعامل حقوق واقتصاد». فصلنامة حقوق مجلة دانشكدة حقوق و علوم سياسي، دورة 40، ش 101، بهار، 1389
  ظفرپور، رضا، 1395. چالش ها و موانع حقوقی نظارت بر نظام بانکی ایران، ماهنامه پژوهش ملل، شماره 11 ، ص15
  عمید زنجانی، عباسعلی، شورای نگهبان و نظارت بر انتخابات فصلنامه حکومت اسلامی، ش 30،1382، ص 62
  فتحی محمدجواد ،دادیار هادی ،جایگاه دادستان درسیاست جنایی نوین و الزامات دادرسی عادلانه، نشریه فقه و حقوق اسلامی»پاييز و زمستان 1392 شماره7
  گرجی ازندریانی،علی اکبر، نظارت براجـرای قانون اساسی، عدالت فـردی یا نهادی، نظارت انحصاری یا شبکهای مجموعه مقالات همایش ملی قوه مجریه در نظام جمهوری اسلامی ایران، 1392.ص66
  محقق داماد، مصطفي،مطالعه ای درامر بازرسی، بازرسی ازدیدگاه اسلام. نشریه حق (مطالعات حقوقی و قضایی)، شماره (۱). صص، ۲۵ – ۵۴، 1364
  موسی زاده،ابراهیم ،بررسی تطبیقی کمسیون اصل نود و نهاد آمبودزمان (نهاد بازرسی و نظارت)، فصلنامۀ علمی-پژوهشی دیدگاه هاي حقوق قضایی، 1390،ص 161
  یوسفی، احمدعلی، مقاله راه هاي جبران کاهش ارزش پول درسپرده هاي بانکی، منبع: اقتصاد اسلامی سال چهارم بهار 1383 شماره 13
  بهادری، علی،روابط میان قوا درحقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران با نگاهی به نظریه کنترل و تعادل قوا، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه امام صادق(ع)، 1389، ص 32
  جمشیدی علیرضا، افراسیابی، محمد اسماعیل، حبیب زاده هریس، محمد حسین، 1391 پیشگیری از پولشویی در موسسات مالی و بانک های ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی
  ساریخانی عادل، صالحی محمد خلیل، مقیمی نیاکی آویشن، 1391 جرایم موسسات پولی و اعتباری غیر بانکی در حقوق ایران، دانشگاه قم، دانشکده حقوق و علوم سیاسی
  
  سلیمانی حمید، بررسی مسئولیت مدنی دولت در مورد بانک ها و موسسات مالی غیرمجاز، دانشگاه آزاداسلامی واحد دشتستان - 1397 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
  صابر محمود، موسوی مجاب سیددرید، رنجوری سعید، 1396 تعقیب کیفری فعالیت های غیرمجاز موسسات مالی و اعتباری در نظام حقوقی ، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده حقوق
  عباسی مزرعه شاهی الهه، بررسی حدود صلاحیت سازمان بازرسی کل کشور نسبت به دستگاه های نظارت شونده، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - 1389 - [کارشناسی ارشد]
  عزیزی ابراهیم، پروین خیرالله، محمدعلیپور آزاده،1392 بررسی حدود نظارت بانک مرکزی بر اقدامات بانک های خصوصی، دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق وعلوم سیاسی
  کوشا جعفر، میرمحمدصادقی حسین، ایازی هومن. 1388. جرائم مؤسسات پولی و اعتباری غیر بانکی در حقوق ایران. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید بهشتی - دانشکده حقوق
  محمدنسل غلامرضا، مقایسه تطبیقی اختلاس و استفاده غیر مجاز در حقوق کیفری ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج - 1395 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
  مختاری رحیم، جمشیدی رضا، مسئولیت مدنی بانک مرکزی و سایر موسسات در قبال حقوق اشخاص ثالث و ضامنین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، دانشکده علوم انسانی1397
  میرشکاری عباس، مینا صدوقی،1393. مسئولیت مدنی بانک مرکزی ، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، دانشکده علوم انسانی
  قانون مدنی مصوب1307
  قانون مسئولیت مدنی مصوب1339
  قانون پولی وبانکی کشور مصوب 51
  قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور اصلاحی سال 93
  آیین نامه اجرایی قانون تنظیم بازارغیر متشکل پولی مصوب 86
  آیین‌نامه نحوه تأسیس و اداره مؤسسات اعتباری غیردولتی مصوب 93
  قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1379
  Allen Micheal and Thompson brain.(2005). constitutional on materials C edition 8th. Inc press university Oxford: USA, law administrative a
  Dubois,D. (2008) La responsabilité pénale, civile et administrative dans les établissements sociaux et médico-sociaux, bulletin d'informations du CREAI Bourgogne no 278
  Planque JC. (2009) Réflexions en matière de responsabilité pénale des personnes morales (à partir des propositions du rapport Coulon)». La Gazette du Palais, n°4-6.
  Rousseau, F. (2009) L’imputation dans la responsabilité pénale. Paris, Dalloz, (Nouvelle bibliothèque de thèses, vol.89.
  Terre, F, similer, ph, et lequette. Y, Droit civil, les obligations, précis Dalloz, 1998
  Georgakopoulous, Nicolas (2005) Principles and methods of law and economics, First edition, Cambridge University Press
  Georgakopoulous, Nicolas (2005) Principles and methods of law and economics, First edition, Cambridge University Press.
  Goldsmith, R.W. (2008). "Financial structure and development", new haven:YaleUniversity Press
  Mercuro, Nicholas (2007) Law and Economics, Volume 5, Rout ledge, first Edition
•   کلمات کلیدی به فارسی : مسئولیت، نهادهای ناظر، موسسات مالی، اعتباری، غیرمجاز.
•   چکیده مقاله به انگلیسی :
•   کلمات کلیدی به انگلیسی :
•  صفحات : 12-36
•   دانلود فایل ( 558.38 KB )