واکاوی عوامل تاثیر گذار اقتصادی، سیاسی و حقوقی بر همگرایی و واگرایی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس با ایران از منظر سازه گرایی

•   آرشیو : نسخه پاییز 1400 - جلد اول
•   کد پذیرش : 12748
•   موضوع : علوم سیاسی
• نویسنده/گان : زهرا زنگنه، عاطفه آدینه، سعید جهانگیری
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : مقاله حاضر به بررسی همکاری ایران با شورای همکاری خلیج فارس از منظر اقتصادی و تأثیر آن بر امنیت و روابط جمهوری اسلامی ایران نگاشته شده است. شورای همکاری خلیج فارس در سال 1981 و در زمان جنگ اول خلیج فارس در فضای نظامی و امنیتی و با ضرورت های اقتصادی آن دوران تاسیس گردید، عواملی چون نوع سیستم سیاسی، وسعت سرزمینی، پیوستگی سرزمینی، جمعیت، مولفه های قومی، زبانی، دینی و مذهبی از جمله شباهت هایی است که باعث شده سه دهه به حیات خود ادامه دهد. اگرچه دیگر متغیرهایی از جنس ماهیت انقلاب اسلامی ایران، جنگ های اول و دوم خلیج فارس و سیاست های توسعه طلبانه صدام، پیش روی این شورا قرار ندارد، این پژوهش که به به روش توصیفی و تحلیلی می باشد سوال اصلي اين نوشتار اين است که چرا علي رغم زمينه هاي زيادي که براي همگرايي بين ايران و کشورهاي شوراي همکاري خليج فارس وجود دارد، روابط خارجي اين کشورها با ايران بيشتر به سمت واگرايي حرکت کرده است؟ فرضيه اين نوشتار نيز اين است که مهم ترين دلايل حاکم بودن واگرايي بين ايران و کشورهاي شوراي همکاري خليج فارس را علاوه بر نقش و تاثير ساختار نظام بين الملل، مي توان اين گونه تبيين کرد که به واسطه نبود هنجارهاي مشترک، بستري براي شکل گيري هويت مشترک نيز شکل نگرفته در نتيجه اين امر فضاي رقابتي، بي اعتمادي و عدم آگاهي منطقه اي را بين ايران و شوراي همکاري خليج فارس شاهد هستيم.
•   لیست منابع : اسدی، علی اکبر(1389)، سیاست خارجی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، مبانی، ساختار و الگوها، تهران، پژوهشکده تحقیقات راهبردی.
  آشوری، داریوش(1366)، دانشنامهی سیاسی، تهران، انتشارات سهروردی.
  اشمیت، هلموت(1373)، استراتژی بزرگ، ترجمه: هرمز همایون پور، هرمز، تهران، انتشارات علمی، فرهنگی.
  ازغندی، علیرضا و روشندل، جلیل(1382)، مسائل نظامی و استراتژیک معاصر، تهران، انتشارات سمت.
  امنیت بین الملل (1383)، به کوشش:علی عبداله خانی، جلد اول، تهران، موسسه فر هنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصرتهران.
  ایوانز، گراهام و نونام، جفری(1381)، فرهنگ روابط بین الملل، ترجمه: حمیرا مشیر زاده و حسین شریفی طراز کوهی، تهران، نشر میزان.
  برژینسکی، زبیگنیو(1369)، در جست و جوی امنیت ملی، ترجمه: ابراهیم خلیلی، تهران، نشر سفیر.
  روشندل، جلیل(1374)، امنیت ملی و نظام بین الملل، تهران، انتشارات سمت.
  سیف زاده، حسین و روشندل، جلیل(1379)، تعارضات ساختاری در منطقه خلیج فارس، تهران، مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
  عبد الله خانی، علی(1389)، نظریه های امنیت، تهران، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرارمعاصر تهران.
  کتاب سبز سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو)( 1386)، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.
  کوزنتسوف، الکساندرو(1361)، دو پیمان ناتو و ورشو، ترجمه: منوچهر زمان و پرویز هوشتکی، تهران، انتشارات ابوریحان.
  محمدی، محمود(1388)، اثر مأموریت های جدید ناتو بر منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
  نورجی، مارتین لی(1383)، چهره جدید امنیت در خاورمیانه، ترجمه: قدیر نصری، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  واعظی، محمود(1389)، شورای همکاری خلیج فارس:سیاست خارجی و روندهای داخلی، تهران، پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام.
  امیر احمدیان، بهرام(دی ماه 1384)، «شکل گیری عرصه جدید ژئواستراتژیک در اوراسیا»، مجموعه مقالات دومین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران.
  خادم، فاضله(تابستان 1385)، "سیاستهای انرژی آمریکا و راهبردهای این کشور در منطقه خلیج فارس"، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال سیزدهم و چهاردهم، شماره 4 و 5.
  دولت یار، مصطفی (بهار 1389)، "مدیریت امنیت پایداردر منطقه خلیج فارس- مشارکت ناتو: سازنده یا مخرب"، فصلنامه سیاست خارجی، سال24، ش 3،.
  طباطبایی پناه، سید علی و محمودی، علی(پاییز 1389)، "تأثیر قراردادهای همکاری ناتو و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس برامنیت ملی جمهوری اسلامی ایران"، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 55.
  فلاحی، علی(تابستان1385)، "مفهوم نوین استراتژیک و مأموریتهای ناتو در قرن بیستویکم"، فصلنامه سیاست خارجی، سال 20، شماره 2.
  قوام، عبدالعلی و نقیب زاده، احمد(1383)، "فرصتها، تهدیدات و چالش های فراروی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران "در امنیت بین الملل، به کوشش:علی عبداله خانی، جلد اول، تهران، موسسه فر هنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصرتهران.
  "گزارش کمیته مطالعات خلع سلاح و عدم اشاعه، خلع سلاح 5"(1388)، پژوهشنامه، شماره 42، تهران، گروه پژوهشی بین المللی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
  Babood , Abdullah(2005), “Dynamics And Dynamnants of the GCC State' s Foreign policy with Special Reference to the EU”, in Analyzing Middle East Foreign Policies and Relationship Europe, London, Routledge.
  Chatterjee, Charles (2010), International Law and Diplomacy, London, Routledge.
  Cimbala , Stephen and Peter Forster (2010) , Multinational Military Intervention NATO Policy, Strategy and Burden Sharing , USA: California university press.
  Richard, W. Jones (1999), Security, Strategy, and Critical Theory, London, Lynne Reiner Publications.
  Taliaferro. J W(2000), “Security Seeking under Anarchy”, International Security Review, vol. 25.
  G. D. H Cole: Selected Works (2011), “Socialist Economics”, available at http://www. nato. int.
  http://gulfnews. com -
  http://www. acus. org-
  http://www. nato. int. -
  -http://gulfnews. com-
•   کلمات کلیدی به فارسی : شورای همکاری، همگرایی اقتصادی، رقابت های سیاسی، چالش های امنیتی، خلیج فارس.
•   چکیده مقاله به انگلیسی : The present article examines Iran's cooperation with the Persian Gulf Cooperation Council from an economic perspective and its impact on the security and relations of the Islamic Republic of Iran. The Persian Gulf Cooperation Council was established in 1981 during the first Gulf War in the military and security spheres and with the economic necessities of that time, factors such as the type of political system, territorial size, territorial integrity, population, ethnic, linguistic, religious components. And religion is one of the similarities that has made it three decades old. Although other variables such as the nature of the Islamic Revolution of Iran, the First and Second Persian Gulf Wars, and Saddam's expansionist policies are no longer before the council, this descriptive and analytical study is the main question of this paper. Despite the many grounds for convergence between Iran and the GCC countries, has the foreign relations of these countries with Iran moved more towards divergence? The hypothesis of this paper is that the most important reasons for the prevailing divergence between Iran and the GCC countries, in addition to the role and impact of the structure of the international system, can be explained by the lack of common norms, a platform for identity formation. As a result of this, we are witnessing a competitive atmosphere, mistrust and lack of regional awareness between Iran and the Persian Gulf Cooperation Council.
•   کلمات کلیدی به انگلیسی : Cooperation Council, Economic Convergence, Political Competition, Security Challenges ,Persian gulf
•  صفحات : 67-85
•   دانلود فایل ( 389.32 KB )