واکاوی نقش و عملکرد سیاسی و حقوقی دولت مصدق در توسعه و ملی کردن صنعت نفت

•   آرشیو : نسخه پاییز 1400 - جلد اول
•   کد پذیرش : 12744
•   موضوع : سایر شاخه های فقه و حقوق
• نویسنده/گان : دکترسعید جهانگیری، محسن عبداللهی، لیلا ظریفی، مریم شهامت رزی
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : دکتر مصدق در راستای اداره کردن اقتصاد کشور به شیوه حذف نفت در راستای فعالیت‌های استعمارزدایی ایشان بود که تحقق پیدا کرد اما این حرکت منافع دیگری هم برای کشور از سوی فردی که هدایت کلی جامعه را برعهده گرفته بود به دنبال داشت و اولین گام آن آزادی بود، آزادی در همه زمینه‌ها؛ مصدق شخصاً به شهربانی اعلام کرده بود که حتی اگر کسی علیه من مطلبی بنویسد حق برخورد با چنین فرد یا گروهی وجود ندارد.با تصويب قانون براي مطبوعات، نه تنها بيشترين رواداري را در قبال مخالفان پيش‌بيني ‌شد بلكه، دستگاه‌هاي دولتي نیز از برخورد با مطبوعاتی كه با دولت مخالفت يا از شخص نخست وزیر انتقاد ‌كنند، منع شدند. به همين سبب است كه دوره حكومت دكتر مصدق را عصر مطبوعات آزاد دانسته‌اند. مصدق در دوره ۲۸ ماهه نخست وزیری خود کشور را تقریباً بدون هیچ درآمدی از نفت، استوار نگه داشت و نه تنها خدشه و خللی بر اقتصاد وارد نیامد، بلکه اقتصاد ایران که پیش از این دوره بحران‌زده و گرفتار رکورد و حتی ورشکستگی بود، سلامت خود را بازیافت و به صورت اقتصادی متوازن و متعادل درآورد. این شاخصه ها نشان می دهد که مجموعه برنامه‌ها، عملكردها و اعتقادات مصدق در دورۀ 28 ماهه نخست وزیری، بيشترين قرابت را با شاخص‌هاي توسعه سياسي دارد. اين مقاله که به روش توصیفی و تحلیلی میباشد مي‌كوشد با بررسی سیاست های داخلی دکتر مصدق، وضعیت توسعه سیاسی را دورۀ نخست وزیری ایشان بررسی نماید. سوال اصلی این است که آیا سیاست های داخلی مصدق در مسیر توسعه سیاسی کشور بود؟
•   لیست منابع : آبراهامیان ، یرواند (1378) .ایران بین دو انقلاب. ترجمه: احمد گل محمدی - محمد ابراهیم فتاحی، تهران، نشرنی، چاپ چهارم
  آبراهامیان(الف)، یرواند(1389)، تاریخ ایران مدرن، ترجمه؛ محمد ابراهیم فتاحی ولیلایی، تهران: نی، چ5.
  آبراهامیان(ب)، یرواند(1389)، ایران بین دو انقلاب: درآمدی بر جامعه شناسی سیاسی ایران معاصر، ترجمه؛ احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی ولیلایی، تهران: نی، چ17.
  آبراهامیان، یرواند (1389) . تاریخ ایران مدرن. ترجمه: محمد ایراهیم فتاحی،تهران، نشر نی، چاپ چهارم
  آقابخشی، علی و افشاري راد، مینو(1374)، فرهنگ علوم سیاسی، تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.
  تاجيك، محمدرضا(1379)، جامعه امن در گفتمان خاتمي، تهران: ني.
  خامه ای، انور(1369) . اقتصاد بدون نفت. تهران،شرکت سهامی انتشار، چاپ اول
  ذوقی، ایرج(1368)، ایران و قدرت¬های بزرگ در جنگ جهانی دوم، تهران: پاژنگ.
  راعی، مسعود (1380)، جایگاه حق توسعه در حقوق بشر معاصر، مجله معرفت، ش49، صص 16 تا 27.
  رحیمی روشن، حسن و حجازی، محمدکاظم(1393)، مطالعه تطبیقی ظهور و سقوط محمد مصدق و محمد مرسی در انقلاب مصر و نهضت ملی نفت در ایران، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، س3، ش12، صص98-79.
  رمادان، حسین(1385)، مصدق بر مسند ناتوان ترین نهاد مشروطیت، روزنامه دنیای اقتصاد، ش1045.
  رهنما، علی(1384)، نیروهای مذهبی در بستر حرکت نهضت ملی، تهران: گام نو.
  زعیم، کوروش(1378) . جبهه ملی ایران. تهران، انتشارات ایران مهر- نشر تاخ، چاپ اول
  زعیم، کوروش(1378)، جبهه ملی ایران، تهران: ایران مهر.
  سریع¬القلم، محمود(1380)، عقلانیت و آینده توسعه یافتگی ایران، تهران: مرکز پژوهش¬های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
  صادقی، رامین(1393)، بررسی نقش و جایگاه حسین فاطمی در جبهه ملی، فصلنامه پژوهش¬های علوم انسانی، س6، ش33، 18-1.
  عباسی سرمدی، مهدی و راهبر، مهرنوش(1388)، توسعه سیاسی در ایران پس از خرداد 1376، فصلنامه سیاست، ش10، صص259-280.
  فاتح، مصطفی(1384)، پنجاه سال نفت ایران،تهران: علم.
  فرقانی، محمد مهدی(1382)، تحول گفتمان توسعه سیاسی در ایران از مشروطه تا خاتمی، فصلنامه رسانه، ش54، صص18- 35.
  فوران، جان(1387)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال¬های پس از انقلاب اسلامی، ترجمه؛ احمد تدین، تهران: رسا.
  کاتوزیان، محمد علی(1371) . مصدق و نبرد قدرت. ترجمه: احمد تدین، تهران، موسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ اول
  کاتوزیان، محمد علی(1372) .استبداد ,دموکراسی و نهضت ملی. تهران، نشر مرکز، چاپ اول
  کاتوزیان، محمد علی(1372). اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی. ترجمه: محمد رضا نفیسی – کامبیز عزیزی، تهران، نشر مرکز، چاپ دوم
  کی استوان، حسین(1327)، سیاست موازنه منفی در مجلس چهاردهم، ج1، تهران: روزنامه مظفر.
  لویس، ویلیام راجر – بیل، جیمز (1372) . مصدق. نفت. ناسیونالیسم ایرانی. ترجمه: عبدالرضا هوشنگ مهدوی – کاوه بیات، تهران، نشر گفتار، چاپ سوم
  متقی، ابراهیم(1378)، جهت گیری سیاست خارجی و نقش ملی ایران از کودتا تا انقلاب اسلامی ایران 1357-1332، نامه مفید، ش19، صص206-177.
  متینی، جلال(1388)، نگاهی به کارنامه سیاسی دکتر محمد مصدق، امریکا: شرکت کتاب،چ2.
  مدیرشانه چی، محسن(1377)، سیاست خارجی ایران در دوران زمامداری مصدق، دوفصلنامه اطلاعات سیاسی –اقتصادی، ش ش132-131، صص95-84.
  مسعودنیا، حسین و ابراهیمی، علی(1394)، علل تکوین جنبش ملی شدن صنعت نفت بر اساس نظریه محرومیت نسبی، فصلنامه جامعه شناسی تاریخی، د7، ش3، صص299-277.
  مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، جلسه 79، 11/9/132.
  مصدق، محمد(1372) . خاطرات و تالمات مصدق. تهران، انتشارات علمی، چاپ هفتم
  معین، محمد(1364)، فرهنگ فارسی، ج1، تهران: امیرکبیر.
  مکی، حسین(1370)، سال های نهضت ملی از آذرماه 1330 تا شهریور 1331، ج5، تهران: علمی.
  مکی، حسین(1377)، سال های نهضت ملی از نهم اسفند تا مرداد 1332، ج7، تهران: علمی.
  میثمی، لطف اله(1392)، جامعه مدنی باید جایگزین جامعه مدنی شود، لطف اله میثمی در گفت وگو با شرق، روزنامه شرق، ش1714.
  نادمی، داوود(1390)، بررسی جامعه¬شناختی سرمایۀ اجتماعی، فصلنامه برگ فرهنگ، ش23، صص35-8.
  ورجاوند، پرویز(1377)، مصدق، نفت و سیاست موازنه منفی، مجله گزارش، ش90، صص23-20.
  یاپ،مالکولم(1360). راج بریتانیایی و ناسیونالیسم هندی. ترجمه: باجلان فرخی،تهران، انتشارات مازیار
•   کلمات کلیدی به فارسی : توسعه، توسعه سیاسی، مصدق، سیاست داخلی، جامعه مدنی. توسعه اقتصادی
•   چکیده مقاله به انگلیسی : Dr. Mossadegh was in charge of managing the country's economy by eliminating oil in line with his decolonization activities, but this move had other benefits for the country from the person who was in charge of the society, and the first step was freedom. Freedom in all fields; Freedom of expression, thoughts and ideas. Mossadegh had personally told the police that even if someone wrote against me, there was no right to deal with such a person or group. With the passage of the law on the press, not only maximum tolerance was provided for the opposition, but also government agencies to deal with The press was banned from opposing the government or criticizing the prime minister. That is why the period of Dr. Mossadegh's rule has been considered as the era of free press. The dominant discourse of this period was the discourse of independence, freedom, civil rule, political participation and public welfare. During his 28-month presidency, Mossadegh kept the country stable with almost no oil revenues and not only did it not damage the economy, but also the health of the Iranian economy, which was previously in crisis and hit a record high and even bankruptcy. Recover yourself and become economically balanced. These indicators show that Mossadegh's set of programs, actions and beliefs during the 28-month term of the Prime Minister is most closely related to the indicators of political development. This article, which is descriptive and analytical, tries to examine the situation of political development during Dr. Mossadegh's term as Prime Minister by examining his domestic policies. The main question is whether Mossadegh's domestic policies were in the direction of the country's political development?
•   کلمات کلیدی به انگلیسی : Development, Political Development, Mossadegh, Domestic Policy, Civil Society. Economic Development
•  صفحات : 18-35
•   دانلود فایل ( 422.57 KB )