واکاوی سازوکار تعیین کارگزاران در نظام حقوق اساسی ایران از منظر نظریه سیاسی اسلام

•   آرشیو : نسخه زمستان 1399- جلد دوم
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   شناسه دیجیتال (DOI) :
•   کد پذیرش : 12715
•   موضوع : حقوق جزا
• نویسنده/گان : هادی سرخیل، سپیده میرزائی، فردین هاشمی، فرید هاشمی
•   چکیده :
  نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، دو خصوصیت را به صورت همزمان در خویش جمع کرده است. از یک طرف، چون برآمده از انقلاب اسلامی مردم ایران در سال 1357 با هدف استقرار نظام حکومتی اسلام بوده است، ماهیتی مکتبی و مبتنی بر مبانی فکری و اعتقادی مذهب تشیع دارد؛ و از سوی دیگر، مبانی دمکراسی و نقش تعیین کننده مردم در انتخاب مقامات حکومتی و مشارکت همه جانبه در اداره امور کشور را لحاظ نموده است. در حالی که دمکراسی، شکل نظام سیاسی ایران را تعیین می کند، اسلامی بودن نظام، تعیین کننده ماهیت و محتوای آن است. بر همین اساس، نهادها، ساختارها و تاسیسات این نظام، ضمن انطباق بر ضوابط مربوط به شکل نظام سیاسی، لزوما بایستی با قواعد و مقررات تعیین کننده محتوای نظام نیز سازگار باشند. تحقیق حاضر، نشان می دهد؛ که چگونه ضوابط تعیین مقامات حکومتی در نظریه سیاسی اسلام، در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران بروز و ظهور پیدا کرده است.
•   کلید واژه : نظام سیاسی، اسلام، کارگزاران، نظریه سیاسی اسلام، نظام حقوق اساسی.
•   Title : constitutional system from the perspective of Islamic political theory
•   Abstract :
  The legal system of the Islamic Republic has two properties simultaneously. On one hand, as it is the result of the Islamic Revolution of Iran in 1978 with the aim of establishing Islamic State, its nature is ideological and based on intellectual foundations and beliefs of Shi'ite; and on the other hand, the principles of democracy and people's decisive role in the selection of government officials and comprehensive participation in the government of the country have been involved. Although democracy determines the political system of Iran, basically the Islamic system directs its nature and content. Accordingly, in addition to compliance with criteria relating to the political system, the institutions, structures and facilities of the system must necessarily be compatible with the rules and regulations governing its content. This study shows how the criteria of selecting government officials in the Islamic political theory have emerged in the legal system of Iran.
•   key words :
  Islamic, political system, agents, Islamic political theory, constitutional rights system
•   مراجع :
  [1] ابن بابویه، محمدبن علی، (1373). عیون اخبار الرضا(ع)، ترجمه: ع. ا. غفاری، تهران، صدوق.
  [2] ابن هشام، عبدالملک، (1361). السّیرة النبویّة، جلد 4، . بیروت، دار احیاء التراث العربی.
  [3] اراکی، محسن (1392). فقه نظام سیاسی اسلام، ویرایش دوم، قم،انتشارات مجمع الفکر الاسلامی.
  [4] اراکی ، محسن، (1380). نگاهی به رسالت و امامت از دیدگاه قرآن کریم، لندن، فراکتاب با همکاری بوک اکسترا.
  [5] ارسطا، محمدجواد،(1389)، نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران، قم، بوستان کتاب.
  [6] امام علی علیه السلام. (1392)، نهج البلاغه، ترجمه : دشتی، محمد، تهران، انشارات پیام عدالت.
  [7] امینی، عبدالحسین، (بی تا). الغدیر ، جلد هشتم، تهران، دارالکتب اسلامیه.
  [8] بشیریه، حسین، (1382)، آموزش دانش سیاسی، تهران، موسسه نگاه معاصر.
  [9] جعفریان، رسول، (1377)، تاريخ تحول دولت و خلافت، جلد سوم، قم، بوستان کتاب.
  [10] جوادی آملی، عبدالله،(1391). ولایت فقیه؛ ولایت فقاهت و عدالت، قم، مرکز نشر اسراء.
  [11] حاج زاده، هادی، (1390) ، فتوای معیار در قانونگذاری، تهران، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حقوقی.
  [12] خامنه ای، سیدعلی،(1389)، اجوبه الاستفتائات، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
  [13] خامنه ای، سیدعلی، (1391)، انسان 250ساله، بیانات مقام معظم رهبری درباره زندگی سیاسی-مبارزاتی ائمه معصومین(علیهم السلام)، تهران، نشر موسسه ایمان.
  [14] خمینی، روح الله،(1370). صحیفه نور، جلد 10، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  [15] خمینی، روح الله(1378)، ولایت فقیه؛ حکومت اسلامی ، چاپ نهم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  [16] صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران جلد اول، -جلسه 1 تا 31، (1364)، تهران، چاپخانه مجلس شورای اسلامی.
  [17] طبری، محمدبن جریر، (1362)، تاریخ طبری، جلد 5، تهران، اساطیر.
  [18] فیض کاشانی، ملا محمد محسن،(1387)، تفسیر صافی، جلد دوم، قم، نوید اسلام.
  [19] قمی، علی بن ابراهیم،(1392)، تفسیر قمی، دوره 5 جلدی، ترجمه، ج، رضوانی، قم، بنی الزهراء.
  [20] کاتوزیان، ناصر، ( 1383)، مبانی حقوق عمومی، چاپ دوم، تهران، نشر میزان.
  [21] کلینی، محمدباقر، (1375)، اصول کافی، دوره چهار جلدی، جلد اول، تهران، ولی عصر.
  [22] لاری، سید عبدالحسین( 1326)، قانون در اتحاد دولت و ملت، شیراز، سپهر محمدی.
  [23] لاگلین، مارتین، (1388)، مبانی حقوق عمومی، ترجمه: م. راسخ، تهران، نشر نی.
  [24] مصباح یزدی، محمدحسین، (1392)، حقوق و سیاست در قرآن، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمينی(ره).
  [25] مظاهری، حسین، (1378)، نکته هایی پیرامون ولایت فقیه و حکومت دینی، اصفهان، بصائر.
  [26] مظفر، محمدرضا،(1380)، عقائد الامامیّه، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  [27] ملک افضلی اردکانی، محسن، و سلیمانی، عباس، (1393)، نقش و جایگاه ولی فقیه در انتخاب و انتصاب کارگزاران نظام اسلامی در فقه سیاسی و حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه حکومت اسلامی، سال نوزدهم، شماره سوم، صص 31-57.
  [28] منتظری، حسینعلی، (1379)، مبانی فقهی حکومت اسلامی ، جلد اول، ترجمه: م. صلواتی، تهران، انتشارات سرایی.
  [29] منتظری، حسینعلی، (1379)، مبانی فقهی حکومت اسلامی، جلد سوم، تهران، انتشارات سرایی.
  [30] مؤمن، محمد، (1383)، الولاية الاهية الاسلامية أو الحکومة الاسلامية، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
  [31] مؤمن، محمد، (1415 ق)، کلمات سدیدة فی مسائل جدیدة، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
  [32] نوروزی، محمدجواد، (1389)، مردم سالاری دینی و نظریه ولایت فقیه، تهران: موسسه آموزشی، پژوهشی امام خمینی(ره).
  [33] هارت، فربرت، لیونل، (1393)، مفهوم قانون، ترجمه: م. راسخ، چاپ چهارم، تهران، نشر نی.
  [34] وینسنت، اندرو، ( 1385) ، نظریه های دولت، ترجمه: بشیریه، حسین، چاپ پنجم، تهران، نشر نی.
  [35] Tuori، Kaarlo, (2002). "Legislation beetween politics and law"،in Wintgens،Luc، Legisprudence. A New Theoritical Approach to Legislation ، 99-107.
•  صفحات : 1-9
•   دانلود اصل مقاله ( 675.18 KB )